|
|
|
|
1. मोशेचा सासरा इथ्रो, मिद्यानाचा याजक होता. मोशे व इस्राएल लोक यांना देवाने अनेक मार्गानी मदत केली तसेच त्यांना त्याने मिसर देशातून सोडवून बाहेर आणले यासंबंधी इथ्रोने ऐकले;
|
1. When Jethro H3503 , the priest H3548 of Midian H4080 , Moses H4872 ' father H2859 -in-law, heard H8085 H853 of all H3605 that H834 God H430 had done H6213 for Moses H4872 , and for Israel H3478 his people H5971 , and that H3588 the LORD H3068 had brought Israel out H3318 H853 H3478 of Egypt H4480 H4714 ;
|
|
2. तेव्हा तो देवाच्या पर्वताजवळ म्हणजे होरेब किंवा सीनाय पर्वताजवळ, जेथे मोशेने तळ दिला होता तेथे मोशेला भेटावयास गेला इथ्रोने मोशेची बायको सिप्पोरा हिलाही बरोबर आणले; (सिप्पोरा मोशे बरोबर नव्हती कारण त्याने तिला माहेरी पाठवले होते.)
|
2. Then Jethro H3503 , Moses H4872 ' father H2859 -in-law, took H3947 H853 Zipporah H6855 , Moses H4872 ' wife H802 , after H310 he had sent her back H7964 ,
|
|
3. इथ्रोने मोशेच्या दोन मुलांनाही बरोबर आणले. पहिल्या मुलाचे नांव गेर्षोम होते कारण त्याचा जन्म झाला त्यावेळी मोशे म्हणाला होता, “मी या देशात परका आहे.”
|
3. And her two H8147 sons H1121 ; of which H834 the name H8034 of the one H259 was Gershom H1648 ; for H3588 he said H559 , I have been H1961 an alien H1616 in a strange H5237 land H776 :
|
|
4. दुसऱ्या मुलाचे नांव एलीएजर असे होते, कारण तो जन्मला तेव्हा मोशे म्हणाला होता, “माझ्या वडिलांचा देव याने मला मदत केली व मला मिसरच्या राजाच्या हातातून वाचविले.”
|
4. And the name H8034 of the other H259 was Eliezer H461 ; for H3588 the God H430 of my father H1 , said he, was mine help H5828 , and delivered H5337 me from the sword H4480 H2719 of Pharaoh H6547 :
|
|
5. तेव्हा इथ्रो रानात देवाच्या पर्वताजवळ म्हणजे सीनाय पर्वताजवळ जेथे मोशेने तळ दिला होता तेथे मोशेची बायको सिप्पोरा व त्याची दोन मुले यांना बरोबर घेऊन गेला.
|
5. And Jethro H3503 , Moses H4872 ' father H2859 -in-law, came H935 with his sons H1121 and his wife H802 unto H413 Moses H4872 into H413 the wilderness H4057 , where H834 H8033 he H1931 encamped H2583 at the mount H2022 of God H430 :
|
|
6. इथ्रो ने मोशेला निरोप पाठवला, “मी तुझा सासरा, इथ्रो, तुझी बायको व तिची दोन मुले यांना घेऊन तुझ्याकडे आलो आहे.”
|
6. And he said H559 unto H413 Moses H4872 , I H589 thy father H2859 -in-law Jethro H3503 am come H935 unto H413 thee , and thy wife H802 , and her two H8147 sons H1121 with H5973 her.
|
|
7. तेव्हा मोशे आपल्या सासऱ्याला भेटावयास सामोरा गेला; त्याने त्याच्यापुढे लवून त्याला नमन केले, आणि त्याचे चुंबन घेतले. त्या दोघांनी एकमेकांची खुशाली विचारली. नंतर ते अधिक बोलणे करावयास मोशेच्या तंबूत गेले.
|
7. And Moses H4872 went out H3318 to meet H7125 his father H2859 -in-law , and did obeisance H7812 , and kissed H5401 him ; and they asked H7592 each H376 other H7453 of their welfare H7965 ; and they came H935 into the tent H168 .
|
|
8. परमेश्वराने इस्राएली लोकांसाठी जे जे केले ते सर्व मोशेने इथ्रोस सांगितले. मिसर देशाचा राजा फारो व त्याचे लोक ह्यांचे परमेश्वराने काय केले तसेच मिसरहून प्रवास करताना काय काय संकटे आली व कसा त्रास झाला आणि परमेश्वराने त्या सर्वांतून दरवेळी इस्राएल लोकांना कसे वाचवले ती सर्व हकीकत मोशेने इथ्रोस सांगितली.
|
8. And Moses H4872 told H5608 his father H2859 -in-law H853 all H3605 that H834 the LORD H3068 had done H6213 unto Pharaoh H6547 and to the Egyptians H4714 for H5921 Israel H3478 's sake H182 , and H853 all H3605 the travail H8513 that H834 had come upon H4672 them by the way H1870 , and how the LORD H3068 delivered H5337 them.
|
|
9. परमेश्वराने इस्राएल लोकांसाठी ज्या चांगल्या गोष्टी केल्या त्या ऐकल्यावर आणि मिसरच्या लोकांपासून परमेश्वराने इस्राएल लोकांना स्वतंत्र केले म्हणून इथ्रोला फार आनंद झाला.
|
9. And Jethro H3503 rejoiced H2302 for H5921 all H3605 the goodness H2896 which H834 the LORD H3068 had done H6213 to Israel H3478 , whom H834 he had delivered H5337 out of the hand H4480 H3027 of the Egyptians H4714 .
|
|
10. तो म्हणाला,“परमेश्वराची स्तुती असो कारण त्याने फारोच्या तावडीतून व मिसरच्या लोकांपासून तुम्हाला स्वतंत्र केले आहे.
|
10. And Jethro H3503 said H559 , Blessed H1288 be the LORD H3068 , who H834 hath delivered H5337 you out of the hand H4480 H3027 of the Egyptians H4714 , and out of the hand H4480 H3027 of Pharaoh H6547 , who H834 hath delivered H5337 H853 the people H5971 from under H4480 H8478 the hand H3027 of the Egyptians H4714 .
|
|
11. परमेश्वर सर्व देवांहून महान आहे हे आता मला कळाले, कारण इस्राएल लोकापेक्षा स्वत:ला चांगले मानीत असलेल्या इतर लोकांचे त्याने काय केले हे मला समजले.”
|
11. Now H6258 I know H3045 that H3588 the LORD H3068 is greater H1419 than all H4480 H3605 gods H430 : for H3588 in the thing H1697 wherein H834 they dealt proudly H2102 he was above H5921 them.
|
|
12. मग इथ्रोने देवाला यज्ञ व अर्पणे केली. नंतर अहरोन व इस्राएल लोकांमधील वडीलधारी माणसे म्हणजे पुढारी देवाची विशेष उपासना करावी म्हणून मोशेचा सासरा इथ्रो याच्याबरोबर जेवावयास आले.
|
12. And Jethro H3503 , Moses H4872 ' father H2859 -in-law, took H3947 a burnt offering H5930 and sacrifices H2077 for God H430 : and Aaron H175 came H935 , and all H3605 the elders H2205 of Israel H3478 , to eat H398 bread H3899 with H5973 Moses H4872 ' father H2859 -in-law before H6440 God H430 .
|
|
13. दुसऱ्या दिवशी मोशेला लोकांचा न्यायनिवाडा करण्याचे विशेष काम होते. लोक खूप असल्यामुळे त्यांना दिवसभर मोशेसमोर उभे रहावे लागले.
|
13. And it came to pass H1961 on the morrow H4480 H4283 , that Moses H4872 sat H3427 to judge H8199 H853 the people H5971 : and the people H5971 stood H5975 by H5921 Moses H4872 from H4480 the morning H1242 unto H5704 the evening H6153 .
|
|
14. मोशेला इस्राएल लोकांचा न्यायनिवाडा करताना इथ्रोने पाहिले तेव्हा त्याने त्याला विचारले, “तू असे का करीत आहेस? तू एकटाच न्यायनिवाडा का करीत आहेस? आणि लोक न्यायनिवाड्यासाठी दिवसभर तुझ्याकडे का येतात?”
|
14. And when Moses H4872 ' father H2859 -in-law saw H7200 H853 all H3605 that H834 he H1931 did H6213 to the people H5971 , he said H559 , What H4100 is this H2088 thing H1697 that H834 thou H859 doest H6213 to the people H5971 ? why H4069 sittest H3427 thou H859 thyself alone H905 , and all H3605 the people H5971 stand H5324 by H5921 thee from H4480 morning H1242 unto H5704 even H6153 ?
|
|
15. मोशे आपल्या सासऱ्यास म्हणाला, “आपल्या अडचणी व आपले प्रश्न या संबंधी देवाचा काय निर्णय आहे ते विचारण्यासाठी लोक माझ्याकडे येतात.
|
15. And Moses H4872 said H559 unto his father H2859 -in-law, Because H3588 the people H5971 come H935 unto H413 me to inquire H1875 of God H430 :
|
|
16. लोकांचा काही भांडणतंटा असेल तर ते माझ्याकडे येतात तेव्हा कोणत्या माणसाचे म्हणणे खरे आहे हे मी ठरवितो. ह्याप्रमाणे मी लोकांना दवाचे नियम व विधी यांचे शिक्षण देतो.”
|
16. When H3588 they have H1961 a matter H1697 , they come H935 unto H413 me ; and I judge H8199 between H996 one H376 and another H7453 , and I do make them known H3045 H853 the statutes H2706 of God H430 , and his laws H8451 .
|
|
17. परंतु मोशेचा सासरा त्याला म्हणाला, “हे तू करतोस ते चांगले नाही.
|
17. And Moses H4872 ' father H2859 -in-law said H559 unto H413 him , The thing H1697 that H834 thou H859 doest H6213 is not H3808 good H2896 .
|
|
18. तुझ्या एकट्यासाठी हे काम फार आहे त्यामुळे तू थकून जातोस व लोकही थकून जातात हे काम तुला एकट्याला करवणार नाही.
|
18. Thou wilt surely wear away H5034 H5034 , both H1571 thou H859 , and H1571 this H2088 people H5971 that H834 is with H5973 thee: for H3588 this thing H1697 is too heavy H3515 for H4480 thee ; thou art not H3808 able H3201 to perform H6213 it thyself alone H905 .
|
|
19. तू लोकांची गाऱ्हाणी ऐकत असावेस व त्याचबरोबर त्यांसंबंधी देवाकडे बोलतही रहावेस असा मी तुला सल्ला देतो, त्यात देव तुझ्याबरोबर असो अशी मी प्रार्थना करतो.
|
19. Hearken H8085 now H6258 unto my voice H6963 , I will give thee counsel H3289 , and God H430 shall be H1961 with H5973 thee: Be H1961 thou H859 for the people H5971 to Godward H4136 H430 , that thou H859 mayest bring H935 H853 the causes H1697 unto H413 God H430 :
|
|
20. तू लोकांना देवाचे नियम व विधी या संबंधी शिक्षण दे; आणि ते त्यांनी मोडू नयेत अशी ताकीद त्यांना दे; लोकांनी आपल्या जीवनात योग्य मार्गाने चालावे व त्यासाठी त्यांनी काय करावे याविषयी त्यांना तू समजावून सांग.
|
20. And thou shalt teach H2094 them H853 ordinances H2706 and laws H8451 , and shalt show H3045 them H853 the way H1870 wherein they must walk H1980 , and the work H4640 that H834 they must do H6213 .
|
|
21. तू लोकांमधून कर्तबगार देवाला भिणारे, व विश्वासू, पैसे खाऊन आपला निकाल बदलून अन्याय न करणारे असे लोक निवडून घे; त्यांना हजार लोकांवर, शंभर लोकावर, पन्नास लोकावर आणि दहा लोकांवर नायक म्हणून नेम.
|
21. Moreover thou H859 shalt provide H2372 out of all H4480 H3605 the people H5971 able H2428 men H376 , such as fear H3373 God H430 , men H376 of truth H571 , hating H8130 covetousness H1215 ; and place H7760 such over H5921 them, to be rulers H8269 of thousands H505 , and rulers H8269 of hundreds H3967 , rulers H8269 of fifties H2572 , and rulers H8269 of tens H6235 :
|
|
22. ह्या नायक लोकांनी लोकांचा न्यायनिवाडा करावा; जर अगदी महत्वाची बाब असेल तर तिचा न्यायनिवाडा करण्याकरिता तो वाद नायकांनी तुझ्याकडे आणावा, परंतु साध्या प्रकरणांसंबंधी त्यांनी स्वत: निर्णय द्यावेत. अशा प्रकारे तुझे काम सोपे होईल तसेच तुझ्या कामात ते वाटेकरी होतील.
|
22. And let them judge H8199 H853 the people H5971 at all H3605 seasons H6256 : and it shall be H1961 , that every H3605 great H1419 matter H1697 they shall bring H935 unto H413 thee , but every H3605 small H6996 matter H1697 they H1992 shall judge H8199 : so shall it be easier H7043 for H4480 H5921 thyself , and they shall bear H5375 the burden with H854 thee.
|
|
23. तू असे करशील व परमेश्वराची तशी इच्छा असेल तर तुझे काम करीत राहणे तुला शक्य होईल, आणि त्याचवेळी लोकांचे प्रश्न सुटून ते घरी जाऊ शकतील.”
|
23. If H518 thou shalt do H6213 H853 this H2088 thing H1697 , and God H430 command H6680 thee so , then thou shalt be able H3201 to endure H5975 , and all H3605 this H2088 people H5971 shall also H1571 go H935 to H5921 their place H4725 in peace H7965 .
|
|
24. तेव्हा मोशेने इथ्रोच्या म्हणण्याप्रमाणे केले.
|
24. So Moses H4872 hearkened H8085 to the voice H6963 of his father H2859 -in-law , and did H6213 all H3605 that H834 he had said H559 .
|
|
25. त्याने इस्राएल लोकांतून चांगले लोक निवडले आणि त्यांना हजार हजार, शंभर शंभर पन्नास पन्नास व दहादहावर नायक म्हणून नेमले.
|
25. And Moses H4872 chose H977 able H2428 men H376 out of all H4480 H3605 Israel H3478 , and made H5414 them heads H7218 over H5921 the people H5971 , rulers H8269 of thousands H505 , rulers H8269 of hundreds H3967 , rulers H8269 of fifties H2572 , and rulers H8269 of tens H6235 .
|
|
26. ते लोकांवर न्यायाधीश झाले. लोक सतत नायकाकडे आपली गाऱ्हाणी आणू लागले व मोशेला फार महत्वाच्या प्रकणांबद्दलच निकाल देण्याचे काम करावे लागे.
|
26. And they judged H8199 H853 the people H5971 at all H3605 seasons H6256 : the hard H7186 H853 causes H1697 they brought H935 unto H413 Moses H4872 , but every H3605 small H6996 matter H1697 they judged H8199 themselves H1992 .
|
|
27. मग थोड्याच दिवसांनी मोशेने आपला सासरा इथ्रो याला निरोप दिला आणि इथ्रो माघारी आपल्या घरी गेला.
|
27. And Moses H4872 let H853 his father H2859 -in-law depart H7971 ; and he went his way H1980 into H413 his own land H776 .
|